(İstanbul’un Sırları: 443)
Dünyaca ünlü HEKİM BURSALI ALİ MÜNŞÎ Hazretlerinin mezarını arıyorum bir yıla yakındır, ama bulamadım henüz. Bursa’da ve İstanbul’da hekimlik yapmış ama sadece hekimlik yapmamış aynı zamanda çok değerli eserlerde vermiş olan bir doktorumuzun maalesef mezarı şu an belli değil. Ali Münşî İpecacuanha Risâlesi’nin ilk bölümünde, Güney Amerika’da yetişen, kusturucu niteliği olan bir kök olan Altın Kök’ünden bahseder. 1690’lı yıllarda hekim Helvetius tarafından Fransa’da hastahanelerde tecrübe edilip tanıtılırken daha 1686’da İstanbul’da bilindiğinden bahsetmekte ve bu eserini 1733’te kaleme aldığını belirtmektedir. İşte böyle dünyaca ünlü bir hekime bir mezarı bile çok görmüşüz. İşte detaylar:
Aslında XVIII. yüzyılın yüzümüzü ağartan hekimleri arasında çalışkanlığı ve kaleme aldığı önemli eserleri dolayısıyla Bursalı Ali Münşî özel bir yere sahiptir. İstanbul’da doğdu. Daha çok Bursa’da oturduğundan Bursalı Ali Efendi adıyla tanınmaktadır. Kaynaklarda biyografisine rastlanmayan Ali Münşî hakkında Sâlim, Tezkire’sinde kısa bir bilgi vermektedir. Burada onun, Bursa’nın ilim adamları yetiştirmekle tanınan ailelerinden Menteşzâdeler’e mensup olduğu ve medrese tahsilinden sonra Bursa’daki Yıldırım Dârüşşifâsı’nda Mevlevî hekimlerden Ömer Şifâî Dede’den tıp tahsil ettiği bildirilmektedir.
HEM HEKİM HEM DE ARAŞTIRMACI
Bazı medreselerde müderrislik yapan Ali Münşî’nin özel hekim dükkânı açarak sürdürdüğü hekimlik faaliyetleri sarayında dikkatini çekmiş; önce Hassa Tabîbi olmuş ve daha sonra Enderun Mektebi Hastalar Dairesi’nde başhekim olarak görev yapmıştır. Genç yaşta (1146 H/1733)’de ölmüştür. Ali Münşi dönemin hekimleri gibi hastalıklar üzerine çalışmış ve ayrıca cerrah olarak hizmet vermiştir. Cerrahlık yaptığı dönemlerde topladığı bulguları “Cerrahname” isimli eserde yayınlayan Ali Münşi öğrencilerine cerrahlık konusunda birçok bilgiyi bu eser sayesinde sunarak tüm deneyimlerini paylaşmıştır. Cerrahlığa oldukça önem veren Ali Münşi bu eserinde Cerrahlık tanımı şu şekilde yapmıştır, “Fennü cerahat sanattır; onda vücutta arız olan çeşitli durumlar ele alınır; vücudun alışık olduğu hale iade edilmesi için yapılan işlemlerdir.”
Kaynak : https://www.tibbiyardim.com/bursali-ali-munsi-kimdir.html
YOL GEÇERKEN MEZARI DA KAYBOLDU
Hekim Ali Münşî’nin mezarı yakın zamanlara kadar Zeynep Kâmil Hastanesi’nin karşısındaki bir hazirede (mezarlıkta) gömülü idi. Hastaneye çocuk pavyonu eklenirken o günün başhekiminden bu mezarın hastane bahçesine alınmasını rica etmişsek de, bu isteğimiz olumlu karşılanmamıştı ve sonra ne yazık ki gene aynı hekimin (Doç. Dr. Fahri Atabey) Belediye Başkanlığı sırasında bu mezarlık tamamen yok edilmiştir. Yaptığımız yazılı başvuru üzerine İstanbul Belediyesi’nin 6.3.1972 gün ve Mezarlıklar Müdürlüğü’nün kontrol B: 1056/10840 nolu yazısında bu mezarlığın Karacaahmet’e nakledildiği öğrenilmişse de henüz Hekim Ali Münşî’nin mezar taşı bulunamamıştır.
ESERLERİ:
Ali Münşî’nin İstanbul kütüphanelerinde telif ve tercüme birçok eseri vardır. Dârüssaâde Ağası Beşir Ağa’ya ithafen dokuz bölüm halinde kaleme aldığı Cerrahnâme adlı eserin yazmaları Nuruosmaniye (nr. 3545) ve Süleymaniye (Hâlet Efendi, nr. 751) kütüphanelerindedir.
Ali Münşi tarafından yazılmış olan Bıdâat el-Mübtedî isimli kitabı incelendiğinde oldukça geniş ve ayrıntılı bilgilerin yer aldığı bir farmakoloji kitabı olduğu görülmektedir. Klasik cerrahi bilgilerden çok ilaçların nasıl yapılacağını ve kullanım şekillerinin anlatıldığı bilinmektedir. Kitap tek bir tıp bilimcisinin bir çeviri eseri değil, Ali Münşi’nin deneyimlerinden ve o güne kadar tanımış olduğu tıp bilimcilerinden öğrendiklerini kaleme almıştır. Klasik bir farmakoloji kitabı şeklinde kaleme alınan bu eser diğer farmakoloji kitapları gibi sistematik bir şekilde ilerlemekte hangi hastalık karşısında hangi ilacın uygulanması gerektiği ve bu ilaçların nasıl elde edileceği bilgileri yer almaktadır.
Kaynak : https://www.tibbiyardim.com/bursali-ali-munsi-kimdir.html