Değerli dostlar, Paris Bibliothéque Nationale, kütüphanesinde çok önemli bir tıp aliminin kitabı bulunuyor. Kırık ve çıkıklarla ilgili müdahalelere yer verilen eser Paris Bibliothéque Nationale, Fatih Millet Kütüphanesi nüshası ve İ.Ü. Tıp Fakültesi Tıp Tarihi’nde nüshaları bulunmakta olup her bir nüshada farklı sayıda minyatür de bulunuyor. Dünyaca ünlü bu tıp alimi Şerafettin Sabuncuoğlu.
1386 yılında şehzadeler şehri diye anılan Amasya’da dünyaya gelen Şerafettin Sabuncuoğlu, Hekimbaşı Hacı İlyas Çelebi Sabuncuoğlunun torunu, Hekimbaşı Ali Çelebi Sabuncuoğlu’nun oğludur. Dedesinden babasına aktarılan hekimlik mesleği, Şerafettin beye de çoçukluğundan itibaren aşılanmış. Medrese eğitimini bitiren Şerafettin bey, içinde büyüdüğü hekimlik mesleğinin temel eğitimini Hekim Burhanettin Ahmet’ten, Amasya Darüşşifâsı’nda alarak 17 yaşında hekimliğe başladı. 1468 (82-83 yaşlarında) da vefat etti. Mezarı ve nerede öldüğü ile ilgili elimizde kesin bilgi yok. Böyle değerli birinin mezarının belli olmaması oldukça üzücü.
HAYATINI OKUMAYA, ARAŞTIRMAYA VE DENEYLERE VERDİ
14 yıl boyunca kesintisiz hekimlik yaparak, Anadolu halkına hizmet verdi Şerafettin bey. 15.yüzyılda yaşayan birçok hekimin aksine Şerafettin bey o dönemde kaynak bulunmadığı, yeterince bilgi olmadığı için inanılmayan “cerrahi” ile ilgilendi. Kendisi cerrahiyi savunduğu gibi tıbbı tedavileri de savunmuştur. Kendisine göre tıbbı tedavi başarısız olursa, cerrahi yola devam edilmeli. Buna ek olarak, ameliyattan sonraki sürece de dikkat edilmesi gerektiğini de savunmuştur (ameliyat sonrası bakım). Antibiyotik, ağrı kesici, antiseptiklerin, anatomi bilgisinin gelişmesi ancak Şerafettin beyden 400 yıl sonra gerçekleşti.
ANADOLU TIP TARİHİNE BIRAKILAN 3 DEĞERLİ KİTAP
Şeraffetin Sabuncuoğlu’nun tıp dünyasını etkileyen 3 temel eseri vardır. Bu 3 eser : Akrabadin Tercümesi, Cerrahiyyeti’l-İlhaniyye, Mücerrepname’dir.
Cerrahiyyeti’l- İlhaniyye eseri Sabuncuoğlu’nun en tanınmış eserlerindendir. Eserin ayrıcalığı Osmanlı İmparatorluğu’nda yazılmış tek resimli cerrahi eserin olmasıdır. Daha önce belirttildiği gibi o dönemde yetersiz kaynak ve güvenden dolayı hekimler cerrahiye ile ilgilenmiyordu.
FATİH SULTAN MEHMET HAN’A TAKDİM EDİLEN ESER
Anadolu-Rum kavimlerinin Türk dilini kullandığı devirde yaşayan Sabuncuoğlu eserinin Türkçeye çevrilmiş olmasının sebebini şöyle açıklar: o dönemde cerrahların çoğu okuma yazma bilmezlerdi, bilseler bile sadece Türkçe yazılmış kitaplar okuyabiliyorlardı. Sabuncuoğlu’nun yazmış olduğu Cerrahiyyeti’l-İlhaniyye eserinden dünyada yalnızca üç kopya vardır. Eserlerden ikisi İstanbul’da, biri ise Paris Bibliothèque National’dedir. Paris’te bulunan eser, II. Bayazid’in mührü bulunan ve Fatih Sultan Mehmet Han’a takdim edilen kopyadır. Eseri Fatih Sultan Mehmet Hana takdim eden Sabuncuoğlu’nun kendisidir. Eseri Fransa’ya gönderen ise Tanzimat Meclisi üyesi Yasinci Zade Mehmet İlmi Efendidir. Yasinci Zade Mehmet İlmi Efendi, kitabı 1860 yılında Fransız hekimi Birjuven’e armağan etmiştir.
https://web.deu.edu.tr/tepd/pdf/11/s3/96-100.pdf
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1362017
KAYNAK: https://evrimagaci.org/serafettin-sabuncuoglu-kimdir-ne-yapmistir-kendi-agzindan-yasam-oykusu-8109