‘’Topraktan yapılmış olan’’ anlamını taşıyan ‘’Türâbî’’ mahlası şair Yanbolulu Ali Türâbî Baba için kullanıldığı gibi İstanbul Kasımpaşa’da tekkesi olan Kadiri Şeyhlerinden biri olan Mehmet Türâbî Baba içinde kullanılır. 1812 de vefat eden Mehmet Türâbî Baba, Tersane-i Amire’de çalışsan Osmanlı gemicilerinden olup, aynı zamanda Kadiri Tarikatının da şeyhi idi. Bu tekkenin birkaç özelliği var. Milli Mücadele sırasında çok destek vermiş, özellikle Anadolu’ya silah kaçırılması ile ilgili çalışmalara ön ayak olmuştur. Yine Atatürk’ün gençliği hitabesi de ilk olarak burada okunmuştur. Bİr diğer özelliği ise tekke de çıkan yangın sonrasında bir Kur’an-ı Kerim yanmamış ve tekkede halen sergilenmektedir. İşte diğer detaylar:
YANGINDAN HASAR GÖRMEMİŞ KU’RAN-I KERİM VE YIKILMAYAN HAZİRE
Mehmet Türâbî Baba Kasımpaşa’da Kadiri Tarikatına ait bir tekke yaptırmış ve tekkesinin yanına da türbesini eklemiştir. Tekke 20. Yüzyılın ortalarında yanmış, birçok yeri kullanılmaz hale gelmiş, kullanılabilen bölümler ise kum ve tuğla deposu olarak kullanılmıştır. 1975 yılındaki yangından birçok hasar gören tekkenin türbesinde, bölge ahalisi tarafından bir hikmet olarak kabul edilen, bir Kur’an-ı kerim hasar görmemiş. Günümüzde Kur’an-ı kerim türbe içerisinde sergilenmekte. 1975 yılındaki yangından çok hasar gören tekke, 2004 yılında daha büyük bir hasar yaşadı. Tekke tamamen yıkıldı. Tekkeden geriye kalan tek şey ise haziresi oldu.
KUDUZ AŞISI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR YAPMIŞ EVLİYA HÜSEYİN BEY
Hazirede ahşap bir şebeke ile çevrilmiş Şeyh Mehmet Türabi Efendi’nin (Türbenin duvarı üzerindeki çeşme, kitabesinden öğrenildiğine göre Sultan 2. Abdülhamit devrinde (1876-1909) deniz amirali Şükrü Paşa tarafından onarılmıştır.), Şeyh Ahmet Efendi El Kadiri (1832), Şeyh Seyit Halil Kadiri (1851), Şeyh Ali Kuzu El Kadiri (1861), Şeyh Hasan Rıza El Kadiri (1876), Şeyh Ali Rıza Efendi ile Kadırga Mimarı Mustafa Ağa (1599) ile kimliği bilinmeyen altı kişiye ait toplam on üç mezar bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre kimliği bilinmeyen altı kişiden biri 1866’da Pasteur Enstitüsü’nde giderek kuduz aşışı üzerine araştırmalar yapmış Evliya Hoca, Evliya Hüseyin Bey ismiyle de tanınan Miralay Doktor Hüseyin Remzi beydir.
GENÇLİĞE HİTABE’NİN İLK OKUNAN YERLERİNDEN BİRİ OLAN TÜRÂBÎ BABA TEKKESİ
Tekke ve zaviyelerin kapatılmasının ardından bir müddet Kasımpaşa Güreş Kulübü olarak kullanılmış. Bina Türkiye tarihinde önemli bir yeri olan bir olaya şahitlik etmiştir. 1927 yılında Kasımpaşa Spor Kulübü’nde yetilen gençlerin Dünya şampiyonu olmasının ardından Mustafa Kemal Atatürk gençliğe Hitabesini okunması için tekkeye gönderir ve hitabe okunarak duvara asılır. Böylece bina, Gençliğe Hitabe’nin okunduğu ilk yerlerden biri olarak tarihe geçer.
TEKKEDEN KUTUPHANEYE
1975 yılında geçirdiği yangının ardından zamanla bakımsız kalarak çöken binadan günümüze sadece türbe bölümü ulaşmıştı. 2004 yılında ise bina tamamen yıkıldı. Tarihe sahip çıkmak isteyen Beyoğlu Belediyesi, restorasyon çalışmalarını orijinale yakın bir şekilde yapmaya özen gösterdi. 2008 yılında restore edilen bina Kasımpaşa’nın ilk kütüphanesi olarak hizmete açıldı. ‘’Türâbî Baba Kütüphanesi’’ adını taşıyan kütüphane açıldığında Beyoğlu’nda çocuklara hizmet veren tek kütüphane olduğu için halk tarafından ilgi ile karşılandı. Günümüzde kütüphane masal günleri, hızlı okuma kursları, geziler, gösteriler, sergiler, yabancı yazarlarla söyleşiler, fuarlar ile hizmete devam etmekte.
Kaynak: https://www.yeniduzen.com/turabi-tekkesi-80948h.htm
https://www.ortadogugazetesi.com/turabi-baba-turbesi
https://www.evliyalar.net/turabi-baba-k-s/
https://beyoglu.bel.tr/wp-content/uploads/2020/06/Turabibaba_kutuphanesi_beyoglu.pdf
Resim kaynağı:
https://threadreaderapp.com/thread/1363722332104257536.html