Farsçada ev, yuva manasında olan âşiyan kelimesi nesneler ile bağ kuran bir şairin evinin ismidir. Bugün Âşiyan Müzesi olarak bildiğimiz Âşiyan 1906-1915 yılında şair Tevfik Fikret’in yaşadığı evdir. Şair bu evi kendi ruhuna hitap edecek şekilde tasarlamıştır. Bahçe içinde uç katlı olarak inşa edilen ahşap ev muhteşem bir boğaz manzarasına sahiptir. Bu evde 1915 yılına kadar (vefat senesi) şiirler yazmış, dostları ile edebiyat sohbetleri ve devletin hali pürmelali hakkında konuşmuştur Tevfik Fikret.
ÂŞİYAN’I RUHUNA GÖRE İNŞA ETTİREN TEVFİK FİKRET
1867 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Tevfik Fikret 1915 de İstanbul’da vefat etmiş bir şair, öğretmen, yayıncıdır. 1888 yılında Galatasaray Lisesi’ni (Mekteb-i Sultani) birincilik ile bitiren Tevfik Fikret 1891 yılında ‘’Mirsad’’ dergisinin açtığı şiir yarışmasında birinci geldi ve böylece edebiyat çevresinde kendini tanıtmış oldu. Öğretmen olarak devam eden Fikret, 1896 yılında Servet-i Fünün Dergisi’nin Yazıişleri Müdürü oldu. Onun döneminde dergi Edebiyat-ı Cedide’nın yayın organı kimliğini kazandı. Şiire olan ilgisi çocukluğunda başladı. Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem’den Fransız şiirleri ile tanışıncaya kadar ilham aldı. Onu etkileyen şaiir ise François Coppe’tur, ondan etkilenerek kendi şiirlerini yazmaya başladı. Zamanla Tevfik Fikret kendine özgü bir üslüp yarattı ve dönemin tüm edebiyat ve şiiri üzerinde etkili oldu. Şiiri kendini ifade etmek için de kullandı Tevfik Fikret.
Haluk’un İnancı şiirinden bir kesit :
‘’Bir yaratıcı güç var, ulu ve akpak,
kutsal ve yüce, ona vicdanla inandım.
Yeryüzü vatanım, insansoyu milletimdir benim,
ancak böyle düşünenin insan olacağına inandım.
Şeytan da biziz cin de, ne şeytan ne melek var;
dünya dönecek cennete insanla, inandım.
Yaradılışta evrim hep var, hep olmuş, hep olacak,
ben buna Tevrat’la, İncil’le, Kuran’la inandım.’’
TÜRKİYENİN İLK EDEBİYAT MÜZESİ
Tevfik Fikretin ölümünden sonra 1940’a kadar, İstanbul belediyesinin Âşiyan’ı satın alana kadar, eşi Nazime Hanım yaşadı Âşiyanda. Satın alınmasından 5 yıl sonra (1945 yılında) Âşiyan ismini kaybetti ve Edebiyat-ı Cedide Müzesi olarak açıldı. Müzede Mehmet Rauf, Halid Ziya, Süleyman Nazif, Hüseyin Cahit, Cenap Şahabettin gibi isimlerin Edebiyat-ı Cedide ekolüne ait eşyalar, belgeler bulunmaktaydı. Müze Türkiye’deki ilk edebiyat müzesi olarak tarihe adını yazdı.
EDEBİYAT-I CEDİDEN ÂŞİYAN’A DÖNÜŞ
Âşiyan özüne yani kendi kimliğine Şair Nigar’ın 1961 vefatı ile gerçekleşti; Şair Nigâr vasiyetinde na’şının Âşiyan’a nakledilmesini istediği için vasiyeti yerine getirilmiş ve Edebiyat-ı Cedide tekrar Âşiyan daha doğrusu Âşiyan Müzesi adını alır. Müzede Şair Nigar’ın vefatından 50 gün sonra yayımlanan günlükleri bulunduğu gibi Abdülhak Hamid Tarhana, Şair Nigâr Hanıma ait, Edebiyat-ı Cedidecilere ait eşyalar, fotoğraflar, kitaplarda bulunmaktadır. Ve tabi ki Tevfik Fikret ve ailesine ait eserler, eşyalarda (mektup, fotoğraflar, çalışma masası, şairin vefat ettiği yatak ve edebiyat tarihi açısından değerli birçok eşyalar) bulunmaktadır.
KAYNAK:
https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/istanbul/gezilecekyer/asiyan-muzesi
https://www.biyografi.info/kisi/tevfik-fikret
https://ataturkkitapligi.ibb.gov.tr/tr/Kitaplik/Muzelerimiz/Asiyan-Muzesi/1
https://kultursanat.istanbul/asiyan-muzesi/
https://www.turkedebiyati.org/tevfik-fikret/
https://www.turkedebiyati.org/tevfik-fikret/
