Tarihi Vezir Han’ın sırrı :” Ya kitap okunacak ya da kitap bağışlanacak”

Evet, İstanbul’da hele hele Kapalıçarşı’daysanız adım başı tarihi hanlara rastlarsınız. İşte onlardan biri de Vezir Hanı’dır. Bu Vezir Hanı diğer anlardan ayıran en büyük özelliği ise, bu handa konaklayanların okumaları için kütüphanesi olmasıdır. Yanlış okumadınız bu handa kalacaklar mutlaka kütüphaneye girecek ve günlük en az bir cüz kadar(20 sayfa)  kitap okuyacak. Handa kalma şartlarından biri buydu. Diğer ise burada iş yeri sahibi olanlar için ise her yıl kira bedeli yanında aynı zamanda kitap bağışı da yapacaklar. Ve çalıştırdıkları her kişinin mutlaka okuma yazma öğrenmesi ve kütüphaneye gidip kitap okuması şartı vardı.  Şaşırdınız değil mi? Şaşırmayın çünkü Vezir Hanı yaptıran kişinin kim olduğunu söyleyince neden böyle bir şart ortaya koyduğunu anlayacaksınız: İşte detaylar:

 

İLİM VE KİTAP AŞIĞI BİR VEZİR
Aralıksız 15 yıl sadrazamlık yaparak Türk tarihini bu görevde en uzun süre bulunmuş başbakanlarından ve en önemlilerinden biridir. Görev yaptığı 15 yılın 9 yılını bir fiil seferde geçirmiştir. Yerli ve yabancı tarihçilerce iyi huylu, merhametli, sabırlı, azimli ve ileri görüşlü olarak tasvir edilmiştir. Yumuşak huylu, anlayışlı ve fazilet sahibi olduğu için kendisine “Fazıl” lakabı takılmıştır. İcazetli bir hattat, nesir alanında iyi bir kalem, fıkıh ve felsefe alanında da akademisyendi. Babasının Rumeli ve Anadolu’da yarım kalmış vakıflarını kendisi tamamlamış ve birçok hayır kurumunu ve adını taşıyan vakıfları Osmanlı sosyal hayatına kazandırmıştır. Kurduğu ve kendi adını taşıyan İstanbul, Çemberlitaş’taki kütüphanesi Osmanlı tarihi açısından çok önemli bir kaynak kütüphane olmuştur

HANIN YAPTIRILMA SEBEBİ DAHA ÇOK KİŞİ OKUSUN DİYE
Vezir Han;  İstanbul Suriçi Çemberlitaş Divanyolu Caddesi ile Vezirhan Caddesi’nin kesiştiği yapı adasında 1660 tarihinde Sadrazam Fazıl Ahmet Paşa tarafından Köprülü Mehmet Paşa Külliyesi’nin bir yapısı olarak inşa edilmiştir. Bugünkü tramvay yolu külliye’nin ortasından geçmektedir. Yapının kitabesine göre inşa tarihi 1660 yılıdır. Sokak ve arsa durumuna uymak mecburiyetinden dolayı muntazam bir planı yoktur. Han 3 bin 200 metrekarelik bir yapı alanına sahiptir.  Taş ve tuğla karışımı olarak inşa edilmiş olan bu han iki avlulu ve iki katlıdır. Hanın taç kapılı girişi cadde üzerinde olup arazinin meyilinden dolayı bu kısım üç katlıdır. Cephede yuvarlak taş kemerli 8 adet dükkân kapının iki tarafında sıralanmıştır.

 

Giriş kapısının üzerinde talik hatla yazılmış 1894-95 tarihli beş satırlık bir tamir kitabesi vardır. Buradan beşik tonozlu bir geçitle revaklı, üçgen biçiminde birinci avluya geçilir. İkinci avlusu 70 x 45 m. ebadında yamuk biçiminde olup sivri kemerli revaklıdır. Üst kata revak altında karşılıklı iki yöndeki merdivenlerle çıkılır. Kapı ve pencereleri dikdörtgen ve taş hatılıdır. İkinci avluda bugün fonksiyonunu kaybetmiş küçük bir mescit bulunmaktadır. Vezir Han’ın banisi olan Fazıl Ahmet Paşa’nın yaptırdığı kütüphane ve medreselerin giderlerini karşılamak için vakıf olarak bu han yapılmıştı.