Dili güzel, sözü güzel devlet adamı böyle olur
Karantina günlerinde tabi ki evden çıkamıyoruz, ama yıllardır yanı başımızda duran caminin sıradan bir cami olmadığını da bu sayede keşfediyoruz. Fatih İlçesi Akşemsettin Mahallesinde bulunan Tuti Abdüllatif Efendi Cami’nin ismi dikkatimi çekti. Neden “tuti” diye düşündüm. Biraz araştırınca bakın ortaya ne kadar güzel bilgiler çıktı. İşte detaylar:
SESİ GÜZEL VE TATLI DİLLİ DEVLAT ADAMI
Sur içinde binlerce sokaktan birisi de bir devlet adamının lakabıyla anılır. Bugünkü devlet disiplininde Adalet Bakanlığı’na tekabül eden bir makama yükselen Abdüllatif Efendi’nin sesinin güzel olması ve şiire olan merakından dolayı bir lakapla anılacak kadar hafızalara kazınması gerçekten ilgi çekicidir. Kazasker Abdüllatif Efendi’nin lakabı Tuti’dir. Hem devlet adamı olup hem adalet dağıtıp hem de güzel konuşmak hele hele konuşurken insanları kırmadan konuşmak büyük bir yetenek ister. İşte Abdüllatif Efendi de adı gibi latif sesiyle kendisini dinleyenlerin önce kulağının pasını siliyor sonra da gönlünü kazanıyor.
Osmanlı Türkçe’sinde tuti papağan demektir. Kazasker Abdüllatif Efendi Bursa’da doğup Kemalpaşazade Efendi’nin eğitiminden geçerek kadılığa kadar yükseldi ve kazasker oldu. “Tuti Latif” lakabıyla tarihteki yerini aldı. Acıdır ki kendi adına yaptırdığı cami bir kaç kez tahrip olup yanmış ve yenilenmiştir ancak medresesi için bu kadar güzel şeyler yazamıyoruz.
MEDRESESİNE SAHİP ÇIKAMADIK
17. yüzyılın üçüncü çeyreğinde yapıldı. Fatih Medreselerinin arka tarafında bugünkü adı Yesarizade olan cadde üzerinde inşa edildi. İkişer kişilik 5 odası bulunmaktaydı, küçük bir medrese idi. Büyük Fatih yangınından kurtulamayarak tamamen yanmış olduğundan 1918 sonlarında arsa halinde görülmektedir. İhya edilerek hayata kazandırılacak olan medresenin temel izlerine ulaşmak üzere Arkeoloji Müzeler Müdürlüğü denetiminde temel araştırma kazısı yaptırıldı. Çıkan izler ışığında projeleri hazırlatılıp onaylatılmak üzere Koruma Kurulu’na sunuldu ancak hala bir olumlu gelişme olmadı.
ÇOK DAHA ACI BİR DURUM
O kadar iç acıtıcıdır ki bulunduğu caddeye adını veren hattat Yesarizade Mustafa İzzet Efendi, Tutî Abdüllatif Efendi Medresesi’nin haziresinde babasıyla yan yana medfun iken 1917’de geçirilen yangın üzerine caddenin genişletilme çalışmaları nedeniyle hazirenin de yola gitmesi yüzünden kitabeler evvela müzeye, ardından Fatih haziresine kaldırıldı. Fakat Yesarîzade Mustafa İzzet ve babası Esad Yesarî’nin kemik bakiyeleri nakledilmiyor. Evet, bugün Fener semtine doğru inen Yesarizade Caddesi üzerinde yürüyenler, aynı zamanda divitin büyük üstadı iki hattatı çiğnemek zorunda kalıyorlar.
Kaynaklar:
http://www.fatih.bel.tr/icerik/7109/tuti-abdullatif-medresesi/
https://www.dunyabizim.com/gezi-mekan/fatih-camii-haziresinde-ulema-bollugu-h25009.html
http://www.tas-istanbul.com/portfolio-view/fatih-hirkaiserif-tuti-abdullatif-camii/