Bu binanın başına neler geldi neler

Önce okul sonra sabun hane sonra da…

Fatih ilçesi Balat-Fener güzergahından gezerken gözümüze metruk bir halde bina çarptı. İlk önce bunun sinagog olduğunu düşündüm, ama yazılara bakınca Ermeni okulu olduğunu anladık. İnternette kısa bir sorgudan sonra buranın önce yetimhane, okul sonra sabun imalathanesi hatta bir süre yazlık sinema olarak kullanıldığını öğrendik. Daha sonra da hiç şaşırmadık ota park olarak kullanılıyordu. Peki, neydi bu okulun hüzünlü hikayesi işte detaylar:

ERMENİ YETİMLERİ KALIYORDU
Khorenyan İlkokulu, 1831’de Surp Hıreşdagabed Ermeni Kilisesi’nin yanındaki taş binada eğitim-öğretime açılmıştır. İlk yıllarda 80 olan öğrenci sayısı, 1920’lerde köylerden İstanbul’a gelen yetim kız çocuklarla birlikte 550’ye yükselir. 1925’te çıkan yangının ardından, okul, faaliyetine bir süre kilisenin bahçesindeki ruhban okulunun ahşap binasında devam eder.

 OKUL DIŞINDA BİRÇOK AMAÇ İÇİN KULLANILDI
Yanan ve boşaltılan okul binası ise şahıslara kiralanır ve tütün fabrikası olarak kullanılmaya başlar. 1990’ların sonunda, bu bina sabun fabrikası olarak kullanılmaktaydı. ‘Küçük Khorenyan’ olarak anılan ruhban okulu ise, 1940’larda Balat ve çevresinde yaşayan Ermenilerin başka semtlere taşınması nedeniyle öğrenci kaybetmeye başlamış, 1976-77 eğitim-öğretim yılında öğrenci sayısının dörde düşmesi sonucunda faaliyetine son vermiştir.  Okulun binası bir süre kimsesiz yaşlılar için barınak olarak kullanılmış, Nisan 1994’te çıkan yangınla yok olmuştur.

 KHORENYAN MEKTEBİ VE MEZARLIĞI VAKFI
Balat Ayvansaray Mahallesi, Kamış Sokak’ta bulunan Surp Hıreşdagabed Kilisesi, 17. yüzyıl başlarında terk edilen Ayia Strati Rum Ortodoks Kilisesi’nin 1627’de (bazı tarihçilere göre ise 1635’te) Ermenilere verilmesiyle kurulmuştur.

Sunağın arkasındaki kitabeye göre, kilise 1628 yılında onarımdan geçmiştir. 1729’daki Balat yangınında harap hale gelen ahşap kilise binası bir kez daha onarımdan geçirilir, 1831’de ise kâgir olarak yeniden yapılmak üzere yıkılır ve 1835’te ibadete açılır.128 Kilise, 1835’teki haliyle günümüze kadar varlığını sürdürmüştür.

 

Kaynak: https://www.fatihhaber.com/ermeni-eski-okul-binasi-fatih-belediyesi-tarafindan-onariliyor/258/